3 op de 10 woningen of appartementen in België heeft geen enkele rookmelder. Verrassend genoeg ligt er bij 1 op 5 daarvan wel een rookmelder in de kast. En in 4 op de 10 woningen zijn de rookmelders niet goed onderhouden. Er hangen dus veel te weinig werkende rookmelders in de woningen in België.
Alleen de levensreddende pieptoon van een rookmelder die goed werkt en aan het plafond hangt, kan je verwittigen bij brand in je woning. De cijfers bewijzen het: van 2014 tot 2017 vielen er jaarlijks gemiddeld 64 doden bij woningbranden. Ook in 2018 gaan we in diezelfde richting.
Van 8 tot 23 september 2018 organiseert de Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken daarom de ‘14-daagse van de Veiligheid’. Samen met de hulpverleningszones van de brandweer sensibiliseert zij de bevolking rond brandveiligheid in woningen. De slogan van de campagne is: “Elke rookmelder telt!”. Dit jaar zetten zij in op geïnstalleerde en goed werkende rookmelders.
Bij 1 op 5 woningen zonder rookmelder aan het plafond ligt er wel een in de kast
Uit gezamenlijk onderzoek met ANPI blijkt ook dat 1 op 4 Belgen nooit aan brandveiligheid denkt. Bovendien blijkt ook dat 1 op 20 Belgen rookmelders heeft die ouder zijn dan 10 jaar (en dus niet meer of minder goed functioneren).
Minstens 42 doden bij fatale woningbranden in 2017
De FOD Binnenlandse Zaken houdt gegevens bij over de dodelijke slachtoffers van woningbranden in België. Ze doen dit op basis van berichten die in de pers verschijnen over deze incidenten en gegevens die aangeleverd worden door de brandweer.
Een fatale woningbrand is een brand waarbij dodelijke slachtoffers als gevolg van brand zijn te betreuren, die heeft plaatsgevonden in een gebouw met een woonfunctie of in een ander ‘woongerelateerd’ object en die niet door opzet is veroorzaakt.
Deze gegevens werden geanalyseerd om een beter beeld te krijgen van de plaats en tijdstip van de fatale woningbranden en van de slachtoffers zelf. Dezelfde methodiek voor het verzamelen van de gegevens werd door Tim Renders al gebruikt in de periode 2014-2016, zodat het ook mogelijk is om de gegevens van 2017 te vergelijken met de voorbije jaren.
In totaal zijn in België in 2017 minstens 42 slachtoffers gevallen bij fatale woningbranden (of ongeveer 4,7 slachtoffers per miljoen inwoners). Het aantal slachtoffers dat jaarlijks sterft bij een fatale woningbrand is lager dan het gemiddelde van de voorbije periode (2014-2017), zijnde 64 slachtoffers per jaar, en opvallend minder dan het voorbije jaar toen er minstens 77 slachtoffers te betreuren waren.
Hoewel in Vlaanderen het meest aantal slachtoffers sterven, blijft het aantal dodelijke slachtoffers per miljoen inwoners het hoogst in Wallonië en het laagst in Brussel. Deze vaststelling is in lijn met de vaststellingen van de voorbije jaren.
De meeste slachtoffers vallen in de eigen woning en vooral ’s nachts zijn er opvallend veel meer slachtoffers te betreuren. Volgende grafiek laat het tijdstip van de dag zien waarop de slachtoffers vallen.
Goed werkende rookmelders redden levens
Aangezien de meeste slachtoffers in de eigen woning vallen en dan meestal nog ’s nachts is het belangrijk om snel verwittigd te zijn wanneer in de woning een brand ontstaat. Als je slaapt werken je zintuigen niet meer op dezelfde wijze. Zo ruik je niets als je slaapt maar werken je oren nog wel goed. En dat is goed om weten om een brand snel te ontdekken.
Daarom blijft het belangrijk om elke kamer uit te rusten met een rookmelder, ook de slaapkamer. In plaatsen zoals de badkamer, de keuken en de garage is er te veel kans op waterdamp of stof en kan je beter geen rookmelder plaatsen.
Het volstaat echter niet om voldoende rookmelders te hebben. Rookmelders moeten ook geplaatst en geactiveerd zijn. Een rookmelder die in of op de kast ligt of door stof bevuild is, telt niet! En zeker ook geen rookmelder die al langer dan 10 jaar omhoog hangt. Daarvan is het detectiemechanisme niet meer bedrijfszeker. Tot slot geeft een rookmelder zonder werkende batterij enkel een vals gevoel van veiligheid.
De bekende boodschap ‘Elke seconde telt’ is voor deze campagne omgevormd tot ‘Elke rookmelder telt’. Elke rookmelder die goed is opgehangen en goed werkt, kan bij brand mensenlevens redden en telt mee voor brandveiligheid in de woning.
Voor wie nog geen of onvoldoende rookmelders heeft, of bij wie ze nog in de verpakking zitten:
- Plaats voldoende rookmelders;
- Hang je rookmelders ook meteen op, ze werken enkel als ze aan het plafond hangen.
Voor wie al rookmelders heeft:
- Test je rookmelders regelmatig en verwijder ook regelmatig het stof van de rookmelder. Vergeet deze ook niet te testen als je van een lange afwezigheid terugkeert;
- Als een rookmelder meer dan 10 jaar ophangt, verwijder hem volledig en vervang hem door een rookmelder met een batterijlevensduur van 10 jaar. Dat is niet alleen veel goedkoper maar je moet je 10 jaar lang geen zorgen maken over de batterij. De betrouwbaarheid van een optische rookmelder neemt immers af naarmate er zich inwendig meer stof en vuil kan ophopen (en dus naarmate deze ouder wordt).
Opendeurdagen bij de brandweer
De brandpreventieadviseurs van de brandweer geven graag gratis advies aan de burger om diens veiligheid in geval van brand te verbeteren.
In september houden verschillende brandweerposten van de hulpverleningszones, tijdens de 14-daagse voor de veiligheid, daarom hun jaarlijkse opendeurdagen. Hierbij hebben zij doorgaans ook infostands waar de burger terecht kan voor meer informatie over brandveiligheid in zijn woning.
Met een ingeoefend vluchtplan raak je beter weg
Voldoende rookmelders plaatsen is goed, maar volstaat niet. Met een ingeoefend vluchtplan is de kans dat je veilig buiten geraakt bij brand veel groter. Belangrijk is om de verschillende stappen vooraf te overlopen. Brandveiligheid is immers de verantwoordelijkheid van iedereen.
De FOD Binnenlandse zaken wil de burger actief bewust maken van de brandrisico’s in zijn leefomgeving en hem goede gewoonten aanleren met het oog op een beduidende vermindering van het aantal doden en gewonden door woningbranden en CO-vergiftigingen
(Bron: Brandweervereniging Vlaanderen)